ثبت جهانی هنر «سوزن دوزی ترکمن» به عنوان بیستمین عنصر میراث فرهنگی ناملموس
تاریخ انتشار: ۱۰ آذر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۵۱۰۹۳۲
ایسنا/خراسان شمالی سرپرست معاونت میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی گفت: هنر سوزن دوزی ترکمن به عنوان بیستمین عنصر میراث فرهنگی فرهنگی ناملموس ثبت جهانی شد.
محمدرضا قهرمانیان در گفت و گو با ایسنا اظهار کرد: سوزن‌دوزی به سبک ترکمنی یک هنر کاربردی تزئینی ذهنی است که توسط هنرمندان بر روی پارچه‌های ابریشمی یا پشمی با نخ‌های طبیعی ابریشم، پنبه یا نخ مصنوعی مانند اکریلیک نقش می‌بندد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
وی افزود: هنر ترکمندوزی در تزئین لباس‌های زنان و مردان و کودکان، رودوزی بقچه و بند آن برای جهیزیه دختر یا پسر، قاب‌ها، آیینه، شانه، لباس عروسی برای عروس و داماد، سربند، مچ بند، گردن بند، کیف لوازم آرایشی، رومیزی، ملحفه‌های کوسن/بالش، روتختی، آویزهای دیواری، کیف پول/کیف/کوله پشتی زنانه و ... تجلی مییابد. امروزه، این هنر برای دکوراسیون خانه‌های معاصر نیز استفاده می‌شود.
وی ادامه داد: در سرتاسر جهان، پوشاک اقوام مختلف از باورها، اعتقادات آن منطقه نشأت گرفته است. ترکمن‌ها در مراسم مختلف از جمله آیین‌های دینی و مذهبی، مراسم سوگواری و عزا. در جشن و سرورها نوع پوشش مزین به سوزن‌دوزی استفاده می‌کند. این لباس‌ها بر اساس نوع مراسم دارای تزئینات متفاوتی است. لباسی که در مراسم‌های عروسی و جشن‌ها می‌پوشند به ویژه لباس عروس دارای سوزن‌دوزی بسیار بوده و از زیبایی خیره کننده‌ای برخوردار است.
قهرمانیان تصریح کرد: این عنصر عمدتاً در استانهای خراسان شمالی و گلستان رواج دارد.
به گزارش ایسنا، در خراسان شمالی اغلب اقوام ترکمن در شهرستان های بجنورد و راز و جرگلان سکونت دارند که هنر سوزن دوزی در میان بانوان این اقوام رواج زیادی دارد.
زنان شهرستان راز و جرگلان علاوه بر اینکه مرزدارانی غیور هستند و مرزداران غیوری را در دامان خود پرورش می دهند، هنر را نیز به کمال رسانده اند و محصولات هنری ارزنده‌ای را تولید می کنند که چشم هر بیننده ای را به خود خیره می کنند.
نوغان داری یکی از مشاغلی است که توسط مردان و زنان این منطقه انجام می شود اما با استفاده از این ابریشم محصولاتی باارزشی همچون فرش دو رویه تمام ابریشم دویدوخ تولید می شود.
سوزن دوزی یکی دیگر از کارهای هنری باارزشی است که توسط زنان این منطقه با ابریشم تولید شده خود آن ها انجام می شود.
سوزن دوزی ترکمن که بدان سیاه دوزی نیز اطلاق می‌شود، در گذشته کاربرد فراوانی داشته است و در جامعه سنتی ترکمن برای تزیین لباس های مردان، زنان و کودکان و هم چنین پرده‌ها نیز استفاده می‌شد اما امروز عمدتاً در لباس زنان دیده می‌شود.
نوع دوخت آن زنجیره فشرده و بسیار ریز است که در ترکمنی به آن سانجیم می‌گویند و بیشتر از نقوش هندسی و قرینه به صورت ذهنی بهره می‌گیرند.
این هنر تاریخچه ای کهن در تاریخ این منطقه دارد. گلدوزی مصور ترکمن از زمان سکاها رایج بوده و در دیگر دوره ها بهمراه سایر دوخت و دوزها از رواج برخوردار بوده است.
آن چه که معلوم است این که ترکمن ها از قدیم الایام به تهیه ابریشم که به عنوان ماده اصلی سوزن دوزی تلقی می‌شود پرداخته و دختران و زنان لباس های خود را با نخ های ابریشمی که با رنگ های طبیعی رنگرزی می‌شد، سوزن دوزی می‌کرده‌اند و این امر از نغمه‌های زنان ترکمن و در ادبیات شفاهی آن به وضوح مشخص است.
مواد اولیه مورد مصرف در سوزن دوزی ترکمن شامل نخ و پارچه است. نخ ها انواع مختلفی داشته از جمله نخ های طبیعی چون ابریشمی و پنبه ای و نخ های مصنوعی اکریلیک. برای پارچه نیز از انواع ابریشمی و پشمی استفاده می‌شود. پارچه های ابریشمی جهت تهیه «چِرپِه» (روپوش کوتاه زنان)، «کورتِه» (روپوش بلند زنان)، «چاکمن» (روپوش مردانه) و پارچه های پشمی برای دوخت «چابیت» (کت) استفاده می‌شود. ابزارهایی که در رشته سوزن دوزی ترکمن از آن بهره می‌جویند عبارت است از سوزن کرول که خاص گلدوزی است، انگشتانه و قیچی. همچنین قیچی انواع مختلف داشته از جمله قیچی زیگزاگ، قیچی برش و قیچی خاص گلدوزی.
ابتدا لایه بندی و شیاردوزی پارچه که جهت ثابت نگه داشتن پارچه و سوزن دوزی صورت می‌گیرد. سپس تاباندن نخ ابریشم جهت استحکام بخشی نخ که به تعداد دو یا سه یا پنج لا با هم تاب می‌دهند. بعد از آن، سیم کشی برای تعیین محدوده اصلی کادر جهت پیاده کردن طرح انجام می‌شود. سیاه دوزی، مرحله بعدی در سوزن دوزی ترکمن است که فضای طرح را با دوخت زنجیره و نخ ابریشمی مشکی مشخص می‌کنند.
الوان دوزی، مرحله دوختن نخ های رنگی در داخل سیاه دوزی است. هم چنین در دانه دوزی (آلاجه)، پس از دوخت زنجیره سیم کشی، بین دو سیم را دانه دوزی می‌کنند. مرحله آخر نیز سفیددوزی است. این دوخت اصولاً در شلوار زنانه و در قسمت بالای سیم انجام می‌شود و از طرح های "ساری ایچیان" استفاده می‌کنند. دوخت های ترکمنی انواع مختلفی دارد که از آن می‌توان دوخت زنجیره (کوجمه)، پَر، ساقه دوزی، تیغ ماهی(قایما)، دانه دوزی و «ایلمه» نام برد. از دیگر مسایل مربوط به سوزن دوزی ترکمن، نقوشی است که در این نوع سوزن دوزی به کار می‌رود.
نقوش مذکور عمدتاً اشکال ساده شده عناصری است که در محیط اطراف هنرمند وجود دارد.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: استانی فرهنگی و هنری خراسان شمالی سوزن دوزي سوزن دوزی ترکمن جام جهانی ۲۰۲۲ قطر قیمت طلا تعطیلی مدارس تيم ملی فوتبال ايران سوزن دوزی ترکمن میراث فرهنگی خراسان شمالی انجام می شود لباس ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۵۱۰۹۳۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
ضرغامی: حال مردم خوب هست که به سفر می‌روند
آفتاب‌‌نیوز :
عزت الله ضرغامی وزیر میراث فرهنگی و گردشگری در حاشیه نشست هفتگی هیئت دولت در جمع خبرنگاران گفت: کاهش اولیه ۱۲ درصدی گردشگری در شروع تعطیلات و ماه رمضان نشان داد که بخش زیادی از مردم ترجیح می‌دهند سفر نروند، روزه بگیرند و در محل زندگی بمانند. این موضوع به معنای این نیست کسانی که به سفر رفتند چیزی کمتر دارند، اما بخشی از جامعه تشخیص داد که اکنون زمان روزه‌گرفتن است.
وی افزود: وقتی به انتهای ماه رمضان رسیدیم، مردم جبران کردند و حال خوب خود را در گردشگری نشان دادند. این افزایش ۵.۱۸ درصدی نسبت به سال گذشته - که سال موفقی هم در انجام سفر‌های نوروزی بود - نشان می‌دهد حال مردم مقداری خوب هست که به سفر می‌روند.
وزیر میراث فرهنگی و گردشگری تاکید کرد: وقتی مردم باوجود همه مشکلاتی که دارند سفر می‌روند یعنی حداقلی از امکان برای آنان هست که به سفر می‌روند. ارقام سفر‌ها در تعطیلات نوروز هم رکورد شکست.
ضرغامی تصریح کرد: برخی دستگاه‌ها از جمله مرکز پژوهش‌های مجلس متاسفانه برمبنای آمار و اطلاعات نادرست گزارشی منتشر کرده که سفر از سبد خانوار حذف شده، اما این گزاره حتماً نادرست است. این همان چیزی است که دشمن می‌خواهد. آمار امسال را که بررسی می‌کنیم هم نسبت حضور گردشگران خارجی بیش از ۵۰ درصد افزایش یافته است.
وی یادآور شد: اکنون ایران‌هراسی به علت رخداد‌های اخیر منطقه بسیار زیاد است و برخی کشور‌ها به شهروندان خود هشدار دادند که به ایران نروند، اما با این جو مقابله می‌کنیم و آمار‌ها هم نشان می‌دهد دولت در انجام وظایف خود در مجموع موفق است.
وزیر میراث فرهنگی و گردشگری تأکید کرد: اینکه ۶۳ میلیون نفر شب اقامت در هتل رسمی داشته باشند که این غیر از چادر‌ها و ویلا‌های شخصی است یک رقم بالاست.
ضرغامی همچنین با بیان اینکه تولید شادی از وظایف حاکمیت است، تصریح کرد: این امر یک شاخص است و هر دولتی که توانست مردم را بیشتر شاد کند موفق‌تر است. بگذریم از اینکه گاهی مردم خودشان شاد هستند، اما برخی می‌روند و با آنان برخورد می‌کنند که چرا شاد هستید.
وی یادآور شد: از جمله مواردی که مردم را شاد می‌کند، برنامه‌های محلی حوزه میراث فرهنگی است که حول آن و در کنارش، زمینه‌های شادی فراوانی ایجاد می‌شود. برپایی موفق مراسم «هزار دف» در روستای پالنگان در استان کردستان از جمله این موارد است. این روستا امسال مقام سوم در اقامت روستایی را داشت و از جمله ۸ روستایی است که پرونده آنها به‌عنوان روستاهای گردشگری جهانی ایران آماده شده و به WTO (سازمان تجارت جهانی) ارسال خواهد شد.
وزیر میراث فرهنگی و گردشگری با بیان اینکه مراسم «هزار دف» اقدامی هنری، فرهنگی، امنیتی و ارزشمند است، گفت: حدود ۵۰ هزار نفر گردشگر به روستای پالنگان رفتند و در محیطی شاد، سنتی، مردمی و حتی دینی و عرفی مراسم هزار دف را تماشا کردند و کوچیکترین حادثه‌ای هم ایجاد نشد. این درحالی است که سعی می‌کنند با ایران‌هراسی چهره دیگری از ایران نشان دهند.
منبع: خبرگزاری تسنیم
همسر شهید آیت الله سیدمصطفی خمینی دار فانی را وداع گفت